วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์ (ถ้ำพระทอง) ตั้งอยู่ที่บ้านโคกตาดทอง หมู่ที่ 5 ตำบลค้อเขียว อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร สร้างก่อน พ.ศ. 2484
ที่ดินของวัดเป็นที่ดินวนอุทยานภูพาน วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์ ตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอวาริชภูมิ ไปทางทิศตะวันตก ประมาณ 16 กิโลเมตร ปัจจุบันมีพระมหาศักดิ์ชาย อมโร เป็นเจ้าอาวาส
วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์ มีโบราณวัตถุที่สำคัญ ได้แก่ พระพุทธรูปแกะสลักด้วยหินบนผนัง ศิลาจารึกอักษรโบราณ พระพุทธไสยาสน์ พระนาคปรก พระพุทธรูปเก่าแก่ ศาลาการเปรียญ กุฏิสงฆ์ โรงย้อม โรงครัว ศาลาเอนกประสงค์ เรือนรับรองผู้มาแสวงบุญ ถังเก็บน้ำฝน ซึ่งปัจจุบันท่านเจ้าอาวาสท่านได้เก็บไว้ในพระธาตุหิน เนื่องจากมีคนมาขโมยโบราณไปหลายชิ้นจึงต้องมีการเก็บรักษาได้เป็นอย่างดี เพื่อคงไว้เพื่อชั่วลูกชั่วหลาน
วัดถ้ำพระพุทธไสยาสน์ (วัดถ้ำพระทอง) ในอดีตเคยเป็นวัดที่มีความเจริญรุ่งเรือง ทั้งนี้ เนื่องจากมีหลักฐานที่มีอยู่หลายสิ่ง เป็นต้นว่า พระพุทธรูปปางต่าง ๆ ที่แกะสลักด้วยหินบริเวณผนังถ้ำ ซึ่งปัจจุบันได้ถูกทำลายไป คงเหลือให้เห็นเพียงองค์เดียว นอกจากนี้ยังมีศิลาจารึกซึ่งเมื่อหลายปีที่ผ่านมา ได้มีผู้เชี่ยวชาญมาอ่านและได้แปลพอได้ใจความว่า พุทธศตวรรษที่ 16 เดือนยี่ ปีมะโรง สถานที่นี้เคยเป็นที่ประชุมของคณะสงฆ์ 31 คณะ
