ศาลเทพารักษ์” เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองอุดรธานี เนื่องจากได้มีการอัญเชิญดวงพระวิญญาณของ “พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม” มาสถิต ณ ศาลแห่งนี้ เพื่อเป็นศูนย์รวมที่พึ่งทางใจของชาวจังหวัดอุดรธานี ศาลเทพารักษ์สร้างขึ้นในสมัย “ขุนศุภกิจวิเลขการ” ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี ระหว่าง ปี พ.ศ.2490-2495 เดิมสร้างเป็นศาลไม้ ตั้งอยู่บนเนินดินข้างจวนผู้ว่าราชการจังหวัดอุรธานี ซึ่งปัจจุบันได้เป็นที่ตั้งของพระตำหนักหนองประจักษ์ศิลปาคม
จากคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ถึงเหตุที่ตั้งชื่อศาลแห่งนี้ว่า “ศาลเทพารักษ์” ก็เพราะดวงของผู้สร้างเมืองสมพงษ์กับดวงเมือง ถึงแม้พระองค์จะสิ้นพระชนม์ไปแล้ว แต่ก็เชื่อว่าดวงพระวิญญาณของพระองค์ยังทรงห่วงใยและคุ้มตรองปกปักษ์รักษาลูกหลานชาวเมืองอุดรธานีของพระองค์ตลอดมา คำว่า “ศาลเทพารักษ์” จึงหมายถึง “เทพผู้รักษาเมือง”
ซึ่งเดิมที่ดินตรงที่ตั้งศาลเทพารักษ์นี้เป็นเนินดิน ชาวบ้านเรียกว่าโนนพุงดอ ซึ่งชาวบ้านในบริเวณนี้ได้ร่วมใจกันสร้างศาลแห่งนี้ขึ้นมาด้วยความเชื่อ แต่โบราณเป็นศาลหอไม้
งานบวงสรวงศาลเทพารักษ์ มกราคม ของทุกปี มีการรำบวงสวงของสุภาพสตรีชาวอุดร
เคล็ดลับการกราบไหว้ขอพร
ศาลเทพารักษ์เป็นอีกสถานที่หนึ่งของจังหวัดอุดรธานีที่มีความศักดิ์สิทธิ์ในเรื่องโชคลาภไม่แพ้ที่ใดแต่ที่นี่มีเคล็ดลับของการขอพรก็คือ การกลั้นหายใจเวลาขอพรจากศาลเทพารักษ์ แล้วปิดทอง 3 แผ่น
อานิสงส์ของการสักการะกราบไหว้ จะทำให้มีโชคลาภทั้งด้านการเงิน การงานต่างๆ
