น้าแล้งในทุกปี ถือเป็นช่วงเทศกาลสืบสานประเพณีงานบุญเดือนหก หรือช่วงของการจัดอุปสมบทหมู่ให้กับลูกหลานของชาวชุมชนในหมู่บ้านโนนเสลา ที่มีตำนาน การ “แห่นาคโหด” ที่หาชมได้ยากและเป็นแห่งเดียวในประเทศไทย เป็นประเพณีโบราณที่จัดอย่างยิ่งใหญ่ทุกปี ณ วัดตาแขก หมู่ 11 บ้านโนนเสลา ตำบลหนองตูม อ.ภูเขียว จ.ชัยภูมิ
ว่ากันว่าเป็นประเพณีที่สืบทอดกันมานานหลายร้อยปี สะท้อนถึงวิถีชีวิตคนในชุมชนแห่งนี้ที่การทดสอบความอดทดของลูกผู้ชาย ความีสติ ไม่ย้อท้อต่อปัญหาก่อนที่จะเข้าพิธีบวชนาค
นายสนิท ศรีบุดดา วัย 62 ปี ปราชญ์ชุมชนหมอพรหม ประจำหมู่บ้านโนนเสลา เล่าว่า ทุกปีในช่วงเทศกาลบุญเดือนหก จะต้องมีวัยรุ่นคนหนุ่มในหมู่บ้านที่มีอายุครบบวชตามประเพณี ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่รุ่นพี่ๆที่เคยบวชไปแล้ว ต่างจะมาช่วยกันหามแคร่ไม้ไผ่ (ที่นั่งของนาค) แห่ไปรอบหมู่บ้าน ด้วยวิธีการเขย่าและโยนอย่างแรงไป-มา หากนาคหรือผู้บวชหมดแรง ขาดความอดทนที่จะฝ่าฟันปัญหาให้กับตนเอง ก็จะหลุดและร่วงลงสู่พื้นด้านล่างได้
ถือว่าขาดคุณสมบัติไม่สามารถผ่านการบวชแทนคุณพ่อแม่ได้ ประเพณีนี้ถือว่ามีแห่งเดียวในจังหวัดชัยภูมิ ที่คนในชุมชนที่นี่ถือปฏิบัติสืบต่อกกันมายายวนาน
“คนในชุมชนอื่นอาจมองว่าเป็นการแห่นาคที่โหดมาก แต่สำหรับที่นี่เราต้องการวัดใจ คนที่จะบวชนาคนั่งอยู่บนแคร่ให้คนโยกหรือโยนไปตลอดทาง บางครั้งอาจจะบาดเจ็บบ้างก็ตาม แต่ก็ได้แสดงถึงความอดทนของผู้ที่จะบวชทดแทนบุณคุณของพ่อแม่ ไม่หวั่นเกรงต่ออุปสรรคใดใด”นายสนิทกล่าวและว่า
ชาวบ้านที่นี่ปฏิบัติสืบทอดต่อการมายาวนาน ไม่มีการบังคับ โดยในปี 2560 นี้ มีคนหนุ่มในหมู่บ้านพร้อมบวชอยู่ 16 นาค มี 14 นาค ที่พร้อมจะเข้าพิธีแห่นาคโหด ส่วน อีก 2 นาค มีสุขภาพไม่ดี ก็ขึ้นรถ แห่ตามปกติก็ไม่ว่ากัน แล้วแต่ความพร้อมของแต่ละบคคล ส่วนใหญ่คนหนุ่มที่นี่ต้องการที่จะผ่านประเพณีไปบวชให้พ่อแม่ให้ได้
ด้านนาย สำลี ฤาชา วัย 56 ปี อดีตรองประธานสภาอบต.หนองตูม กล่าวว่า ประเพณีแห่นาคโหด ได้กลายเป็นงานประเพณีอันยิ่งใหญ่ ดังไปทั่วประเทศไทยและต่างประเทศ ตลอดระยะเส้นทางการแห่รอบหมู่บ้านก่อนเข้าวัด ก่อนทำพิธีบวช ระยะทางกว่า 3 กิโลเมตร ปัจจุบันได้กลายเป็นวันของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ซึ่งมีนักท่องเที่ยวเข้าร่วมงานในแต่ละปีร่วมหมื่นคน
“ชาวบ้านโนนเสลา มีความภาคภูมิมาก อยากให้บุตรหลานให้ความสำคัญต่อการแสดงความกตัญญูกตะวทีพ่อพระคุณของพ่อ-แม่ ที่เลี้ยงดูเรามายาวนานกว่าจะบวชก็ร่วม 20 ปี แม่อุ้มท้องเรานานกี่เดือน เราจะเข้าบวชเพียงวันเดียวกับสิ่งที่เผชิญบนแค่แห่นาคโหดยังผ่านไม่ได้ แล้วจะผ่านอุปสรรคปัญหาชีวิตที่หนักหน่วงกว่านี้ไปได้อย่างไร”
