อนุมูลอิสระ คืออะไร?

624

ในโลกนี้ คงไม่มีใครอยากแก่ และก็คนไม่มีใครอยากป่วย จริงมั๊ยครับ แม้ว่าการเกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นธรรมดาของมนุษย์ ซึ่งหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่เราสามารถทำให้มันเกิดขึ้นน้อยที่สุด และช้าที่สุดได้ ด้วยกระบวนการต้านอนุมูลอิสระ หลายคนคงเคยได้ยินคำๆนี้มาแล้วนับเป็นพันๆ ครั้งว่ากันว่ากระบวนการที่ทำให้เราเกิดการแก่ง่าย ตายเร็วนั้นมาจากปัจจัยเด่นๆ นั้นก็คือ อนุมูลอิสระ (Free Radical) ดูตัวอย่างของอนุมูลอิสระจากแอปเปิ้ลสิครับ

หลังจากที่เราปลอกเปลือกแอปเปิ้ลไปแล้ว 2-3 วัน มันเริ่มเป็นสีน้ำตาล และค่อยๆ เป็นสีดำ นิ่มและเน่าไปในที่สุด กระบวนการที่ทำให้แอปเปิ้ลเป็นสีดำนี้ เป็นผลมาจากกระบวนการออกซิเดชั่น เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นเพราะอนุมูลอิสระถูกปลดปล่อยออกมามากกว่าสารต้านอนุมูลอิสระที่มีอยู่ในธรรมชาติ

อนุมูลอิสระ คือ อะตอม หรือโมเลกุลที่ขาดอิเล็กตรอน(Electron) เปรียบกับคนเหมือนคนที่ขาดอากาศหายใจแล้วจะอยู่ไม่ได้ แต่อะตอมที่ขาดอิเล็กตรอนนั้น จะไม่มีความเสถียร และมีปฏิกิริยาต่ออะตอมอื่นๆ รอบตัวสูง ตัวมันเองต้องการอิเล็กตรอนเข้ามาเติมเต็มความคงตัวเพื่อดำรงเสถียรภาพให้กับตัวมัน แต่ในร่างกายมนุษย์ไม่ได้มีโรงงานผลิตอิเล็กตรอนสำหรับพวกอนุมูลอิสระ มันจึงต้องทำการโจมตีโมเลกุลที่มีความเสถียรใกล้ๆ โดยการไปขโมย (บางคนเรียกว่า หยีบโดยไม่ให้ใครรู้) อิเล็กตรอนจากโมเลกุลเหล่านั้น

จากนั้นโมเลกุลที่ถูกขโมยอิเล็กตรอน ก็จะกลายไปเป็นอนุมูลอิสระซะเอง และกระบวนการนี้จะเกิดขึ้นต่อไปเรื่อยๆ จนเป็นห่วงโซ่ ผลลัพธ์ของงานนี้ก็คือการทำลายเซลล์ทุกๆ เซลล์ ของสิ่งมีชีวิต!!! การทำลายเซลล์นั้นรวมไปถึง โปรตีน(Protein) และ DNA ซึ่งมีผลกระทบทำให้เกิดการเร่งกระบวนการแก่ของเซลล์ และทำให้เซลล์ตาย โรคที่เราเห็นได้จากกระบวนการนี้คือ ข้อเสื่อม เส้นเลือดแข็ง โรคหัวใจ เส้นเลือดในสมองตีบ ความด้นโลหิต และมะเร็ง

อนุมูลอิสระยังเป็นสาเหตุของปัญหาทางจิตเวช รวมทั้งความเครียด และความวิตกกังวล อาจจะมีอนุมูลอิสระเป็นล้านๆ ทั้งในร่างกาย และสิ่งแวดล้อม บางตัวอย่างของอนุมูลอิสระได้แก่ Superoxide anions, Hydroxyl radical, Nitric acid, และ Ozone ในบรรดาอนุมูลอิสระทั้งหมด ตัวที่มีบทบาทสำคัญที่สุดในร่างกาย ก็คือ อะตอมออกซิเจน!! ซึ่งในร่างกายเรา อนุมูลอิสระถูกสร้างขึ้นในขณะที่เราหายใจ เผาผลาญ และอักเสบ ถ้าเป็นในสิ่งแวดล้อม ก็มาจากมลภาวะ แสงแดด รังสี การสูบบุหรี่ และแอลกอฮอล์